Crop Faktörlü Sensör Zoom Yapar Mı? Yoksa Mit Mi?
Ön not: bu yazıda full frame ve APS-C sensör kıyası yapılırken full frame sensörün daha geniş yüzeyli piksellere sahip olduğundan iso başarımı, daha geniş dinamik aralığa sahip olması veya piksel başına daha iyi detay vermesi konu dışı tutulmuştur. Sadece APS-C sensörün etkisini anlatmak için yazılmış bir yazıdır.
Giriş
SLR yani tek lens yansıtmalı makinelerimizde değişik çekimler yapmak için değişik lensler kullanıyoruz. Bu lensler sabit odaklı veya zoom lenslerimiz arasından seçiyoruz. Yapısal olarak ikiye ayrılsa da perspektif etkilerinden dolayı da bu lenslerin aralıklarını süper geniş açı, geniş açı, standart açı, tele açı ve süper tele açı olarak adlandırabiliriz. Her marka kendine göre crop ve full frame uyumlu ürettiği lenslere kodlamalar koymaktadır. Canon firması ürettiği lenslerde lens kodlarında EF ve EF-S kodlarını kullanıyor. Bu kodlarda EF full frame uyumlu, EF-s APS-C sensöre uygun görüntü üretir anlamı taşımaktadır. Bu iki lens grubu arasında ürettiği görüntü boyu açısından fark bulunmaktadır; EF lensler EF-s lenslere göre daha büyük görüntü üretirler. Bir fark da yapısal farktır. EF-s lenslerin arka kısmı daha uzundur. Bu yapı da EF mount gövdede kullanılırsa aynaya çarpma sorunu olarak ortaya çıkar. Dolayısı ile Canon makinelerde EF-s lensler full frame sensörlü makinelerde kullanılamazlar. Aynı durum Nikon makinelerde problem teşkil etmez; makine FX sensörlü (full frame) olsa dahi üzerine takılan lense göre hareket ederek DX (crop) lens takıldığında ürettiği görüntüye uygun crop faktörü kadar algılama yapar.
İki lensin ürettiği görüntü farkı için:
http://i1215.photobucket.com/albums/...ps4e3ee266.jpg
Not: Örnek Talk Photography sitesinden alınmıştır.
Daha önceleri filmli yani slr makineler zamanında 35mm x 24mm filmler şu anki full frame tabir ettiğimiz sensörün karşılığı olarak kullanılıyordu. Canon crop faktörü tabir ettiğimiz 1 / 1.6 boydaki küçük boylu sensörün filmli karşılığını bulmak için de yuvarlak hesapla 22mm x 15mm boyunda bir film kullanmak gerekecektir.
Buraya kadar her şey normalken dijital makineler çıkmasıyla lensin ürettiği görüntüyü yakalayan yüzey olarak filmin yerine sensörler geçti. Yine aynı boyda sensörler görüntü yakalama işine devam eder oldular.
İnceleme ve Analiz
Küçük girizgâhımızdan sonra gelelim asıl konumuza: APS-C sensör zoom yapar mı?
Cevap: tabi ki zoom yapmaz, dolayısı ile herhangi bir yakınlaşma söz konusu değildir.
Pekâlâ nereden çıkıyor bu yakınlaşma veya zoom yapma işi?
Kafa karıştıran bu sorun iki sensörün görme açısının birbirinden farklı olması ve filmden dijitale geçişle beraber denkleme farklı etkenlerin de dâhil olmasıyla sanki APS-C sensörde görüntünün büyümesi gibi bir yan etki ortaya çıkmış oldu.
Peki bu yan etki nereden kaynaklanıyor?
Bu tamamen makinelerin sensörlerinde belirli bir alana düşen megapiksel değerlerinin aslında aynı oranda olmamasından elde edilen iki görüntünün aynı öznitelikte olmaması sonucunu ortaya koyuyor ki kıyaslamaya elverişli olmamasına rağmen kıyaslanmasından kaynaklanıyor.
Bu nereden çıktı şimdi derseniz:
Buradan sonrasını bir iki örnek resim ile ve biraz matematikle anlatacağım.
Resim 1:
http://i1215.photobucket.com/albums/...ps43b53221.jpg
Resim 2:
http://i1215.photobucket.com/albums/...ps2a8bdbaf.jpg
Resim 3:
http://i1215.photobucket.com/albums/...psedcf2f22.jpg
Resim 4:
http://i1215.photobucket.com/albums/...pseaf1280a.jpg
Not: Örnekler Talk Photography sitesinden alınmıştır.
Yukarıda verdiğim örnekler üzerinden anlatmaya devam edersem:
Değişkenleri en aza indirmek için çekimler objeye mesafe, kullanılan lens, odak uzaklığı ve diyafram açıklığı değişmeden yapılmalıdır.
1 numaralı örnekte lensin ürettiği orijinal görüntüyü, 2 numaralı örnekte bu lensin takılı olduğu full frame sensörün yakaladığı görüntü miktarını, 3 numaralı örnekte 1.6 crop faktörlü sensörün aldığı görüntüyü, 4 numaralı örnekte iki sensör arasında oluşan görüntü farkını görüyoruz.
Yukarıda da bahsettiğimiz gibi aradaki farkı anlayabilmek için diğer değişkenleri denklem dışında bırakmak gerekiyor. Bu yüzden diyafram, mesafe, yükseklik, lens ve odak uzaklığı aynı tutuluyor.
Üretilen görüntüler incelendiğinde odak uzaklığı, mesafe ve diyafram değişmediği için alan derinliğinin ve perspektif etkinin değişmediğini görüyoruz. Bu üçünden herhangi birisi değişseydi alan derinliği direk değişirdi. Perspektif etki ise odak uzaklığına bağlı değişecekti. Tekrar hatırlatıyorum, biz burada sadece sensör büyüklüğünün etkisini araştırıyoruz.
Kısa bir hatırlatma yapayım:
Alan derinliğinde: odak uzaklığı artarsa alan derinliği azalır, diyafram açılırsa alan derinliği azalır, mesafe azalırsa alan derinliği azalır.
Perspektif etkide: odak yakınlaşırsa (genşi açı lensler) yakındaki nesneler olduğundan büyük / fondaki nesneler olduğundan küçük görünür, uzak odaklı (tele lensler) ile çekilirse tam tersi yakındaki nesneler olduğundan küçük / fondaki nesneler yakınlaşarak (yığılma etkisi) olduğundan büyük gözükür.
Alan derinliğinin hesaplanması için:
Online Depth of Field Calculator
Odak değişikliğinin perspektife etkisini görebilmek için:
http://www.canonturk.com/vbulletin/d...denemeler.html
Konumuza devam edersek; 35mm sensörlü makineler için üretilmiş lensi APS-C sensörlü makineye taktığımızda 1/1,6 = %62.5 oranda küçülmüş olarak görüntünün algılanabildiğini geri kalan görüntünün sensörden taşarak entegre devre üzerine düştüğünü yani algılanamadığını söyleyebiliriz. Dolayısı ile resim 3’te görünen daha küçük görüntü elde edilmiş olur. Dolayısı ile görme açımız küçülmüş / daralmış olur.
Bu etkinin zoom etkisi ile karışmasının sebebi sanki zoom yapmış veya yakınlaşmış gibi görünmesidir. Oysa yakınlaşma / zoom yapma gibi bir durum söz konusu değildir. Çünkü mesafe ve odak uzaklığını sabit tutmuştuk. Zoom yapılmış olsaydı alan derinliğinin ve perspektifin nasıl değişeceğini yukarıdaki konulardan hatırlayın.
APS-C sensörün algıladığı görüntünün full frame sensöre dört kenardan bant yapıştırmaktan hiçbir farkı yoktur. Daha önce de bahsettiğim gibi Nikon full frame / FX makineler DX lens takıldığı zaman yazılımsal olarak algılayacağı alan 1.5 crop oranında yapılıyor. Dolayısı ile herhangi bir odak değişme durumu olmadığı için zoom da yapılmamış oluyor.
Gözünüze çevresi plastikle kapatılmış kaynak gözlüğü taktığınızı düşünün, gözünüzün algıladığı görüntü azalır ama görme şekliniz zoom yapmaz, crop faktörü de aynen böyle işler.
Sözün özü arkadaşlar: 50mm lens her zaman 50mm lenstir. APS-C sensöre takınca 80mm olmaz. Sadece 80mm odak uzaklığının bakış açısından görüntü alınmasını sağlar.
Unutmayın 80mm olsaydı alan derinliği ve perspektif etki değişirdi.
Örnek olarak:
http://i1215.photobucket.com/albums/...ps0b85f776.jpg
Not: örnek resim http://www.canonturk.com/vbulletin/c...a-farki-3.html sayfasından alınmıştır.
Üstteki örnekte aynı mesafeden full frame ve APS-C sensörlü iki makine ile APS-C 50mm ve full frame 80mm odak uzaklığında ve her ikisi de 2.8 diyaframda çekilmiştir.
Dikkatle bakarsanız mesafe ve diyafram değişmediğinde odak uzaklığı değiştiği zaman:
1-Alan derinliği azalmış; önde canon yazısı ve fondaki su şişesi daha bulanık olmuştur.
2-Arkadaki objeler (şişenin yazısından daha net anlaşılıyor) ana konuya daha fazla yaklaşmıştır.
Yan Etkiler:
Bu yan etkilere konu fazla dağılmasın diye kısaca değineceğim.
Megapiksel Farkı:
Yukarıda örneğini verdiğimiz 5d markII ve 550d örneğinden devam edelim.
5d MarkII 21.1 mp / 550d 18,1 mp
Eğer makinemiz Nikon gövdeler gibi üzerine EF-s lens takıldığında otomatik crop yapsaydı 5d mark II sensörümüz 1 / (1.6x1.6) oranında (%39.06) crop yapacak ve sonuçta elimizde 8,24 mp görüntü kalacaktı. Biz kendimiz Photoshop ile bu oranda crop yaptığımızı düşünelim; yuvarlak hesapla 8,2 mp bir görüntü elde etmiş oluruz.
Peki aynı crop oranında olan 550d ne kadar boyutta görüntü üretiyordu? 18.1mp.
Aynı çerçevede iki tane görüntü elimizde olmuş oldu. APS-C sensörün ürettiği görüntü full frame sensörün ürettiği görüntüden (18.1 / 8.2 = 2,196601941747573) %120 daha fazla piksel üretiyor. Bu da aynı alanda daha fazla noktacık / piksel demek.
Aynı sensörü kullanan 7d gövdesini kuşçular işte bu sebepten tercih ediyorlar.
Piksel Boyunda Kalite ve Performans:
Full frame sensörlerde APS-C sensöre göre pikseller daha büyük ve araları daha iyi yalıtılmıştır.
- Dolayısı ile de daha hızlı filmlerde (yüksek isoda) daha az gürültülü / daha temiz görüntü üretirler.
- Full frame sensörlerin dinamik aralığı (toplam değerlendirmede en aydınlık ve en karanlık alan arasındaki fark) daha geniştir.
- Full frame sensörler piksel bazında daha iyi detay verebilirler.
Bükülmeler ve köşe kararmaları:
Bu kadar anlatımdan sonra bir diğer yan etkiden de kısaca bahsederek konuyu kapatalım.
Artık APS-C sensörün EF sensörün merkezinden (full frame sensöre kıyasla) %62.5 ebatta yakalama yaptığını tekrar ederek devam edelim.
Lenslerin genel özelliği merkezinin keskinliğinin köşelerde aynı olmadığıdır. Özellikle geniş açı lenslerde bu bozulmalar daha fazla olur. Aynı zamanda köşelerde kararma gibi durumlar da lensine göre görülmektedir.
Genel kanının aksine lensler tüm etkilerini full frame gövdelerde sergilerler ama crop sensörde daha az bozulma yaparak daha performanslı çalışırlar.
Örnek olarak:
http://i1215.photobucket.com/albums/...ps0bac16f8.jpg
örnekte görüldüğü üzere lensin normalde karakteristiğinde bulunan köşe kararmaları mevcuttur. Ama bu lens 1.6 çarpanlı APS-C sensörde kullanıldığı zaman köşe kararmaları ve distortion’lardan (bozulma) daha az etkilenecektir.
Not: Örnek imaj Hakkı Ceylan sitesinden alınmıştır.
