Konu: Crop Faktörlü Sensör Zoom Yapar Mý? Yoksa Mit Mi?

Ön not: bu yazýda full frame ve APS-C sensör kýyasý yapýlýrken full frame sensörün daha geniþ yüzeyli piksellere sahip olduðundan iso baþarýmý, daha geniþ dinamik aralýða sahip olmasý veya piksel baþýna daha iyi detay vermesi konu dýþý tutulmuþtur. Sadece APS-C sensörün etkisini anlatmak için yazýlmýþ bir yazýdýr.

Giriþ

SLR yani tek lens yansýtmalý makinelerimizde deðiþik çekimler yapmak için deðiþik lensler kullanýyoruz. Bu lensler sabit odaklý veya zoom lenslerimiz arasýndan seçiyoruz. Yapýsal olarak ikiye ayrýlsa da perspektif etkilerinden dolayý da bu lenslerin aralýklarýný süper geniþ açý, geniþ açý, standart açý, tele açý ve süper tele açý olarak adlandýrabiliriz. Her marka kendine göre crop ve full frame uyumlu ürettiði lenslere kodlamalar koymaktadýr. Canon firmasý ürettiði lenslerde lens kodlarýnda EF ve EF-S kodlarýný kullanýyor. Bu kodlarda EF full frame uyumlu, EF-s APS-C sensöre uygun görüntü üretir anlamý taþýmaktadýr. Bu iki lens grubu arasýnda ürettiði görüntü boyu açýsýndan fark bulunmaktadýr; EF lensler EF-s lenslere göre daha büyük görüntü üretirler. Bir fark da yapýsal farktýr. EF-s lenslerin arka kýsmý daha uzundur. Bu yapý da EF mount gövdede kullanýlýrsa aynaya çarpma sorunu olarak ortaya çýkar. Dolayýsý ile Canon makinelerde EF-s lensler full frame sensörlü makinelerde kullanýlamazlar. Ayný durum Nikon makinelerde problem teþkil etmez; makine FX sensörlü (full frame) olsa dahi üzerine takýlan lense göre hareket ederek DX (crop) lens takýldýðýnda ürettiði görüntüye uygun crop faktörü kadar algýlama yapar.

Ýki lensin ürettiði görüntü farký için:


Not: Örnek Talk Photography sitesinden alýnmýþtýr.

Daha önceleri filmli yani slr makineler zamanýnda 35mm x 24mm filmler þu anki full frame tabir ettiðimiz sensörün karþýlýðý olarak kullanýlýyordu. Canon crop faktörü tabir ettiðimiz 1 / 1.6 boydaki küçük boylu sensörün filmli karþýlýðýný bulmak için de yuvarlak hesapla 22mm x 15mm boyunda bir film kullanmak gerekecektir.

Buraya kadar her þey normalken dijital makineler çýkmasýyla lensin ürettiði görüntüyü yakalayan yüzey olarak filmin yerine sensörler geçti. Yine ayný boyda sensörler görüntü yakalama iþine devam eder oldular.

Ýnceleme ve Analiz

Küçük girizgâhýmýzdan sonra gelelim asýl konumuza: APS-C sensör zoom yapar mý?
Cevap: tabi ki zoom yapmaz, dolayýsý ile herhangi bir yakýnlaþma söz konusu deðildir.

Pekâlâ nereden çýkýyor bu yakýnlaþma veya zoom yapma iþi?
Kafa karýþtýran bu sorun iki sensörün görme açýsýnýn birbirinden farklý olmasý ve filmden dijitale geçiþle beraber denkleme farklý etkenlerin de dâhil olmasýyla sanki APS-C sensörde görüntünün büyümesi gibi bir yan etki ortaya çýkmýþ oldu.

Peki bu yan etki nereden kaynaklanýyor?
Bu tamamen makinelerin sensörlerinde belirli bir alana düþen megapiksel deðerlerinin aslýnda ayný oranda olmamasýndan elde edilen iki görüntünün ayný öznitelikte olmamasý sonucunu ortaya koyuyor ki kýyaslamaya elveriþli olmamasýna raðmen kýyaslanmasýndan kaynaklanýyor.

Bu nereden çýktý þimdi derseniz:
Buradan sonrasýný bir iki örnek resim ile ve biraz matematikle anlatacaðým.

Resim 1:


Resim 2:


Resim 3:


Resim 4:


Not: Örnekler Talk Photography sitesinden alýnmýþtýr.

Yukarýda verdiðim örnekler üzerinden anlatmaya devam edersem:

Deðiþkenleri en aza indirmek için çekimler objeye mesafe, kullanýlan lens, odak uzaklýðý ve diyafram açýklýðý deðiþmeden yapýlmalýdýr.

1 numaralý örnekte lensin ürettiði orijinal görüntüyü, 2 numaralý örnekte bu lensin takýlý olduðu full frame sensörün yakaladýðý görüntü miktarýný, 3 numaralý örnekte 1.6 crop faktörlü sensörün aldýðý görüntüyü, 4 numaralý örnekte iki sensör arasýnda oluþan görüntü farkýný görüyoruz.

Yukarýda da bahsettiðimiz gibi aradaki farký anlayabilmek için diðer deðiþkenleri denklem dýþýnda býrakmak gerekiyor. Bu yüzden diyafram, mesafe, yükseklik, lens ve odak uzaklýðý ayný tutuluyor.

Üretilen görüntüler incelendiðinde odak uzaklýðý, mesafe ve diyafram deðiþmediði için alan derinliðinin ve perspektif etkinin deðiþmediðini görüyoruz. Bu üçünden herhangi birisi deðiþseydi alan derinliði direk deðiþirdi. Perspektif etki ise odak uzaklýðýna baðlý deðiþecekti. Tekrar hatýrlatýyorum, biz burada sadece sensör büyüklüðünün etkisini araþtýrýyoruz.

Kýsa bir hatýrlatma yapayým:
Alan derinliðinde: odak uzaklýðý artarsa alan derinliði azalýr, diyafram açýlýrsa alan derinliði azalýr, mesafe azalýrsa alan derinliði azalýr.
Perspektif etkide: odak yakýnlaþýrsa (genþi açý lensler) yakýndaki nesneler olduðundan büyük / fondaki nesneler olduðundan küçük görünür, uzak odaklý (tele lensler) ile çekilirse tam tersi yakýndaki nesneler olduðundan küçük / fondaki nesneler yakýnlaþarak (yýðýlma etkisi) olduðundan büyük gözükür.

Alan derinliðinin hesaplanmasý için:
Online Depth of Field Calculator

Odak deðiþikliðinin perspektife etkisini görebilmek için:
http://www.canonturk.com/vbulletin/d...denemeler.html

Konumuza devam edersek; 35mm sensörlü makineler için üretilmiþ lensi APS-C sensörlü makineye taktýðýmýzda 1/1,6 = %62.5 oranda küçülmüþ olarak görüntünün algýlanabildiðini geri kalan görüntünün sensörden taþarak entegre devre üzerine düþtüðünü yani algýlanamadýðýný söyleyebiliriz. Dolayýsý ile resim 3’te görünen daha küçük görüntü elde edilmiþ olur. Dolayýsý ile görme açýmýz küçülmüþ / daralmýþ olur.

Bu etkinin zoom etkisi ile karýþmasýnýn sebebi sanki zoom yapmýþ veya yakýnlaþmýþ gibi görünmesidir. Oysa yakýnlaþma / zoom yapma gibi bir durum söz konusu deðildir. Çünkü mesafe ve odak uzaklýðýný sabit tutmuþtuk. Zoom yapýlmýþ olsaydý alan derinliðinin ve perspektifin nasýl deðiþeceðini yukarýdaki konulardan hatýrlayýn.

APS-C sensörün algýladýðý görüntünün full frame sensöre dört kenardan bant yapýþtýrmaktan hiçbir farký yoktur. Daha önce de bahsettiðim gibi Nikon full frame / FX makineler DX lens takýldýðý zaman yazýlýmsal olarak algýlayacaðý alan 1.5 crop oranýnda yapýlýyor. Dolayýsý ile herhangi bir odak deðiþme durumu olmadýðý için zoom da yapýlmamýþ oluyor.

Gözünüze çevresi plastikle kapatýlmýþ kaynak gözlüðü taktýðýnýzý düþünün, gözünüzün algýladýðý görüntü azalýr ama görme þekliniz zoom yapmaz, crop faktörü de aynen böyle iþler.

Sözün özü arkadaþlar: 50mm lens her zaman 50mm lenstir. APS-C sensöre takýnca 80mm olmaz. Sadece 80mm odak uzaklýðýnýn bakýþ açýsýndan görüntü alýnmasýný saðlar.
Unutmayýn 80mm olsaydý alan derinliði ve perspektif etki deðiþirdi.

Örnek olarak:


Not: örnek resim http://www.canonturk.com/vbulletin/c...a-farki-3.html sayfasýndan alýnmýþtýr.

Üstteki örnekte ayný mesafeden full frame ve APS-C sensörlü iki makine ile APS-C 50mm ve full frame 80mm odak uzaklýðýnda ve her ikisi de 2.8 diyaframda çekilmiþtir.
Dikkatle bakarsanýz mesafe ve diyafram deðiþmediðinde odak uzaklýðý deðiþtiði zaman:
1-Alan derinliði azalmýþ; önde canon yazýsý ve fondaki su þiþesi daha bulanýk olmuþtur.
2-Arkadaki objeler (þiþenin yazýsýndan daha net anlaþýlýyor) ana konuya daha fazla yaklaþmýþtýr.

Yan Etkiler:

Bu yan etkilere konu fazla daðýlmasýn diye kýsaca deðineceðim.

Megapiksel Farký:

Yukarýda örneðini verdiðimiz 5d markII ve 550d örneðinden devam edelim.
5d MarkII 21.1 mp / 550d 18,1 mp

Eðer makinemiz Nikon gövdeler gibi üzerine EF-s lens takýldýðýnda otomatik crop yapsaydý 5d mark II sensörümüz 1 / (1.6x1.6) oranýnda (%39.06) crop yapacak ve sonuçta elimizde 8,24 mp görüntü kalacaktý. Biz kendimiz Photoshop ile bu oranda crop yaptýðýmýzý düþünelim; yuvarlak hesapla 8,2 mp bir görüntü elde etmiþ oluruz.

Peki ayný crop oranýnda olan 550d ne kadar boyutta görüntü üretiyordu? 18.1mp.

Ayný çerçevede iki tane görüntü elimizde olmuþ oldu. APS-C sensörün ürettiði görüntü full frame sensörün ürettiði görüntüden (18.1 / 8.2 = 2,196601941747573) %120 daha fazla piksel üretiyor. Bu da ayný alanda daha fazla noktacýk / piksel demek.

Ayný sensörü kullanan 7d gövdesini kuþçular iþte bu sebepten tercih ediyorlar.

Piksel Boyunda Kalite ve Performans:

Full frame sensörlerde APS-C sensöre göre pikseller daha büyük ve aralarý daha iyi yalýtýlmýþtýr.

- Dolayýsý ile de daha hýzlý filmlerde (yüksek isoda) daha az gürültülü / daha temiz görüntü üretirler.
- Full frame sensörlerin dinamik aralýðý (toplam deðerlendirmede en aydýnlýk ve en karanlýk alan arasýndaki fark) daha geniþtir.
- Full frame sensörler piksel bazýnda daha iyi detay verebilirler.

Bükülmeler ve köþe kararmalarý:

Bu kadar anlatýmdan sonra bir diðer yan etkiden de kýsaca bahsederek konuyu kapatalým.

Artýk APS-C sensörün EF sensörün merkezinden (full frame sensöre kýyasla) %62.5 ebatta yakalama yaptýðýný tekrar ederek devam edelim.

Lenslerin genel özelliði merkezinin keskinliðinin köþelerde ayný olmadýðýdýr. Özellikle geniþ açý lenslerde bu bozulmalar daha fazla olur. Ayný zamanda köþelerde kararma gibi durumlar da lensine göre görülmektedir.

Genel kanýnýn aksine lensler tüm etkilerini full frame gövdelerde sergilerler ama crop sensörde daha az bozulma yaparak daha performanslý çalýþýrlar.

Örnek olarak:


örnekte görüldüðü üzere lensin normalde karakteristiðinde bulunan köþe kararmalarý mevcuttur. Ama bu lens 1.6 çarpanlý APS-C sensörde kullanýldýðý zaman köþe kararmalarý ve distortion’lardan (bozulma) daha az etkilenecektir.

Not: Örnek imaj Hakký Ceylan sitesinden alýnmýþtýr.