Konu: Fotoğrafta Kompozisyon - 1/3 Kuralı ve Bakış & Hareket Boşlukları

Merhabalar,

Hepimiz fotoğrafa, fotoğraf izleyerek, etrafta görerek, beğenerek, "ben de çekebilir miyim acaba", veya "ben daha iyisini çekebilirim" şeklinde başlamışızdır. Bu ilgi daha sonra genellikle bir DSLR makine almayla devam eder ve sürekli o makineye(body) yeni ve farklı lensler alınarak en iyi fotoğraf kalitesini bulmaya çalışırız. Ama büyük usta Ara Güler'in de dediği gibi nasıl en iyi daktiloyla en iyi yazı yazılmıyorsa, en iyi ekipmanla en iyi fotoğraf çekilir diye bir kural yoktur. Dolayısıyla bir gün fotoğraflarımızda bir şeylerin eksik olduğunu fark edersek veya birileri bize söylerse bunun tek çıkış yolu vardır: Kompozisyon.

Fotoğrafta kompozisyon en önemli noktalardan biridir. Bir konu, düzgün yerleştirilmiş objeler ve güzel bir kadraj varsa, çoğu zaman DSLR kalitesi bile aramayabilir gözler. Çokça örneğini de internet üzerinde bulabilirsiniz.



Örneğin DeviantArt'tan aldığım bu fotoğrafta (Goodbye my lover by !korny-pnk on deviantART), insanların altına yazdığı yorumlar da destekliyor ki fotoğrafta alınan duygu çok önemli ve bazen fotoğraf kalitesi yüzde yüz olmak zorunda değil.

Tabi kompozisyon fotoğrafın her dalında var, bir örnek de doğadan verelim bu noktada.



(Natural composition by ~mjagiellicz on deviantART)

Yatay ve dikey çizgilerin oluşturduğu müthiş bir kompozisyon. Yeri gelmişken şunu da belirteyim ki, fotoğrafta yatay çizgiler genellikle sakinlik, durgunluk verirken dikey çizgiler tam tersine dinamik bir algıya yol açar. Ayrıca hemen hemen tam ortadan geçen eğik çizgi fotoğrafta alt ve üst arası simetri unsuru oluşturarak göze hoş gelen bir fotoğrafı tamamlamış oluyor. Doğadaki sarı- yeşil ve kahverenginin müthiş uyumunu da unutmamak gerek.

Kompozisyon konusu oldukça geniş olduğu için bu yazımda hareket boşluğu ve bakış boşluğu konusunu biraz irdelemek istiyorum. Öncelikle temel bilgi olan 1/3 kuralından başlayalım. 1/3 Kuralı (Rule of Thirds) bir dyagramla çok kolay anlaşılabiliyor:



Vizörümüzde bu şekilde çizgiler olduğunu hayal edin ve çizgilerin birleşme noktaları odak noktamızdaki objenin olması gereken yerlerdir. Bu kural Altın Oran'la beraber Rönesans dönemi ressamlarından beri kullanılmaktadır, obje ortada olduğunda yeterince ilgi çekici olmadığı ve sıradan olduğu düşünülür.

Güzel bir örnek:


(Ice surfer by ~Bavenmark on deviantART)

Fotoğrafta kurallar her zaman geçerli olmalı mıdır? Bu çok tartışılan bir konudur ama temel olarak bu kuralları bilmeliyiz, çünkü insan algısına göre düzenlenmiş belli bir tecrubeyle sabitlenmiş kurallardır.

İnsanlar fotoğrafta bir yüzle karşılaştıklarında gözlerine bakma ve nereye baktıklarını, ne düşündüklerini tahmin etme eğilimindedirler, bu empatinin de bir sonucudur. Bu sonuca bağlı olarak portre çekimlerde bakış boşluğu denilen ve modelin baktığı tarafın boş bırakılmasını gerektiren bir kural daha vardır.

Örneklerle açıklayayım:



Canon EOS 400D + 50mm f1.8 lens (f2de çekildi) + ISO 100 + Enst. 1/400 de çekilmiş bir fotoğrafım. Bakış boşluğu yok, dolayısıyla kadraj çok sıkışıkmış gibi duruyor. Oysa fotoğrafta kullanmadığım bir sürü alan mevcut. Bu bir teknik yanlıştır. İzleyici o boşluğu algılamak, o ferahlığı tatmak isteyecektir.



Canon EOS 5D + 85mm f1.8 lens (f2.2de çekildi) + ISO 500 + Enst 1/1000de çekilmiş bir fotoğrafım. Bakış boşluğunun önemini anlamamıza çok yardımcı bir fotoğraf. Üstteki ile karşılaştırıldığında farkı rahatlıkla anlayabiliyoruz. Bu bakış boşluğu fotoğrafı daha derin anlamaya ve fotoğraf üzerinde daha çok zaman geçirmeye yol açıyor.

Not olarak ekleyeyim: Her iki fotoğrafta da açık diyaframlı lensler kullanılmış dikkat ederseniz, bu arkaplanda flulaşmaya (bokeh) yol açtığı için portre fotoğraflarda özellikle kullanılır, dikkatin dağılmasını önler.

Tabi sadece insan fotoğraflarında kullanılmaz bakış boşluğu. Küçük sevimli arkadaşlarımızı da bu şekilde fotoğraflamalıyız.



Canon EOS 40D + 70-200 f4 lens (200mm ve f8'de çekilmiş) + ISO 100 + 1/600 ayarlarla çekilmiş bir fotoğrafım. Keskinlik yeterli derecede fakat diyaframı biraz açsaymışım daha güzel bir bokeh elde edilebilirmiş, arkaplan biraz dikkat dağıtıyor.

Bunun yanında şunu da rahatlıkla söyleyebilirim ki portre fotoğraflarda, eğer göz net ise izleyici fotoğrafı net olarak algılar, dolayısıyla netlememizi gözden yapmalıyız.



(Surfer 3 by *SlowDownGandhi on deviantART)

Bu fotoğrafta da hareket boşluğu kavramını görüyoruz. Bakış boşluğu mantığıyla aynı olmakla beraber hareket eden yönü görmemize yarar. Bu yine kadrajı geniş görmemize yol açar. Burada surf yapan kişinin ne tarafa doğru hareket ettiğinin görülmesi için sağ taraf boş bırakılmıştır.

Kompozisyon çok önemlidir, fotoğrafı çekmeden önce kadrajı oluştururken bu basit ama etkili kuralları göz önünde bulundurmakta fayda vardır.

Fotoğraflarınızın daha da iyi olması dileğiyle...

Tahir YILDIZ

Diğer Ders ve incelemeler:

ISO Testleri
Canon 450D ISO Performans Testi:
Canon 500D ISO Performans Testi
Canon 50D ISO Performans Testi
Canon 7D ISO Performans Testi

Lens İncelemeleri
Canon EF 85mm f/1.8 USM İncelemesi
CanonTURK Canon EF 50mm 1.8 İncelemesi)
Canon EF-S 10-22mm f/3.5-4.5 İlk İzlenim
SIGMA 10-20 mm F/4-5.6 EX DC HSM Lens İncelemesi
CanonTURK Canon EF 50mm 1.4 İncelemesi

Photoshop Dersleri
Canon Digital Photo Professional ile Raw Isleme (Videolu Anlatım)
Photoshop'ta Panorama nasıl yapılır? ( Resimli Anlatım)
Photoshop'da Polar Panaroma Nasıl Yapılır? (Resimli Anlatım)
Photoshop'ta Eğik Kadraj Düzeltme
Fotoğraflarımın boyutunu nasıl düşürebilirim? (Resimli Anlatım)
Adobe Camera Raw ile Raw Fotoğraf İşlemek (Videolu Anlatım)
Photoshop'ta İstenilen Yerleri Renkli Bırakma Dersi

CanonTURK İncelemeleri
Canon EOS Çekim Modları (Diyafram, Estantane, Spor , Manuel , Portre , Manzara)
Iso - Diyafram - Enstantane Simulasyonu
CanonTURK Diyafram Testi
CanonTURK 10-250 MM Zoom Testi