Konu: Alan Derinliği (DOF) Nedir, Nelere Bağlıdır?

Alan Derinliği Nedir?

Alan derinliği, fotoğrafta odağın bulunduğu net alana denir (Depth of Field=DOF). Kompakt makinelerde lens ve sensör boyutları nedeniyle SLR ve DSLR’lerdeki gibi alamadığımız DOF, fotoğrafların etkileyici ve profesyonel görünmesinin başlıca etmenlerindendir. Makro, detay ve portre fotoğraflarının vazgeçilmezlerinden olan DOF, özellikle fotoğrafta istenmeyen bölgelerin dikkate alınmamasını, göze çarpmamasını sağlar. İstenilen bölgenetlenip açık diyafram kullanıldğında gözü rahatsız etmeyen, net olmayan (bulanık) bir alan oluşur ve bu alan ne kadar yumuşak geçilere sahipse odaktaki obje de o kadar dikkat çekici olur.



Bu fotoğrafta DOF’un ne kadar etkili olduğunu rahatlıkla görebiliyoruz. Sigma 150mm makro lens ile çkeilmiş bir fotoğraf ve teknik değerler şunlar:

Make: Canon
Model: Canon EOS 20D
Shutter Speed: 1/25 second
Aperture: F/2.8
Focal Length: 150 mm
ISO Speed: 100

Peki , şunu biliyoruz ki objeye ne kadar yakınlaşırsak o kadar sığ alan derinliği elde ederiz, yani sadece odaktaki obje net olur ve odak harici kısım bulanık olur. Aynı zamanda diyaframı ne kadar çok açarsak DOF da o kadar çok etkilenir.

DOF nasıl hesaplanır?

Bunun da bir yöntemi var, Online Depth of Field Calculator Bu site matematiksel olarak ne kadar DOF alanı alacağımızı bize gösteriyor. Makine modeli, lens ve objeye uzaklığı girdiğimizde ne kadar DOF oluşacağını hesaplıyor. Bu gibi programlar belki işin çok teknik kısmı ama elimizdeki makine ve lensi kullanarak çeşitli denemeler yaparak işin matematiğini kavrayabiliriz. En sığ alan derinliği için en uzun odak mesafeli ve en açık diyaframlı lensleri kullanmamız gerekir. (Canon EF 200mm f2 L, Canon EF 85mm 1.2 L gibi...)

Bokeh Nedir isimli yazıda da teknik çeşitli bilgilerle DOF etkisini belirtmiştim,okumayanlar için;
http://www.canonturk.com/vbulletin/d...olusturur.html

Şimdi farklı örnekleri inceleyelim:

Canon EF 135mm f2L



Canon EF 100mm f2.8 Macro


Canon EF 50mm f1.4


Canon EF 50mm f1.8


Farklı lenslerle, buradaki örnekler genellikle prime (odak uzaklığı sabit) lensler, DOF etkisini görebiliyoruz.


Burada da az da olsa iki fotoğraf arasındaki farkı görebiliyoruz.

Eğer lensimiz yeterince açık diyaframlı değilse ve buna ayıracak bütçemiz de yoksa Photoshop ile bu alan derinliğini elde edebilir miyiz?

Kısmen evet, ama herşeyden önce matematiksel olarak DOF’un nereden nasıl etkilendiğini kafamızda çözmek durumundayız. Çünkü DOF, odak harici olan yerde sabit değildir, yavaş yavaş artan bir bulanıklığa sahiptir. Çoğu kullanıcının yaptığı gibi sadece odaktaki objeyi seçip, ters seçimle geri kalan alanı “lens blur” yaparsanız hayal kırıklığına uğrarsınız.

Peki ya net alanın fazla olması gerektiğini düşündüğümüz zaman ne yapacağız?

Bu durumda, diyaframımızı kısıyoruz. F8 ve üstü değerler net alanımızın fazla olduğu fotoğraflar ortaya çıkaracaktır. Özellikle manzara fotoğraflarında genellikle net alanın çok olması istenir, çok çok net bir fotoğrafı tripod ve uzun pozlama yardımı ile alabiliriz.


En çabuk öğrenmenin yolu denemektir, shutter harcamaktan korkmayın, çekin ve bilgisayarda görün...

İyi çekimler...

Tahir YILDIZ