Konu: Fotograflarda kullanilan muzik, telif haklari vs...

Merhaba Tuna..

Bu son derece yerinde bir hassasiyet. Evvelce seninle konuştuğumuz üzere bir hukukçu olarak Fikri ve Sınai Hukuk uzmanı olmasam da bu alandaki bir pratisyen olarak bir çalışma yapmaya başladım.

Bilhassa konuya ilgi duyacak üyelerimizin "Fikir ve Sanat Eserleri" ve "Telif" hukukuna ilişkin en azından asgari düzeyde bilgilenmesi, fikir paylaşacağı bir başlık hayata geçebilir sizlerin sayesinde. Güçlü Bey gibi değerli meslektaşlarımın katkılarını bekliyorum..

Sanıyorum 1 hafta içerisinde ilk notlarımı paylaşmaya başlayacağım.

Başlangıç için söyleyebileceğim; bir ticari sunumu, özel bir projeyi beğendirerek para kazanmak ya da beğeni toplamak için kimsenin fikir ya da sanat eserini izinsiz kullanmamamız gereğidir. Ortada kişiye özel ve kesinlikle yayınlanmayacak, ifşa edilmeyecek bir jest söz konusu ise elbette "yakalanmadan kopye çekmek serbest"..

Zamansal olarak "anonimleşmiş" yani kompoze edilmesinin üzerinden yeterli süre geçmiş örneğin klasik bir müzik yapıtının yeniden yorumlanmasına dair üretilen ürünün izinsiz kullanılmasında dahi telif problemi söz konusudur. İlgili meslek birliğine "kullanım amacı" belirtilerek ve gerekli müracaat yapılarak çok da yüksek olmayan bedellerin ödenmesi ile müzik eserleri kullanılabilir.

Temaya uygun eserler arasından bir seçki yapılıp bilhassa ticari kaygıyla değil sanatsal-akademik kaygılarla üretilmiş eserler arasından bazı ürünlere yönelinirse daha kolay ve külfetsiz sonuç alınacaktır diye düşünüyorum..

Etraflıca bu konuyla ilgili bilgi toplayıp aktarmaya çalışacağım zamanla. Selamlar..

ah! kafama bişey denk geldi

Bir süredir (1 yıldan fazladır) verilmiş bir sözüm var Tuna'ya hala yerine getiremediğim. Onur üstadımın hareketlendirmesi ile belki olur. Bu arada kesinlikle konunun uzmanı değilim.
Fikir ve Sanat Eserleri kanunumuza göre, eser sahibinin açık (ve bence yazılı) izni olmadan eserin yazılı ve görsel mecralarda kullanılması yasaktır. Kullanırsanız, kendinize ait başka bir eserin parçası olarak kullansanız dahi yaptırım ile yüzleşirsiniz.
Alıntı :
Eser sahibinin haklarına bir tecavüz olduğunda hak sahibi hukuk ve ceza davaları açmaya yetkilidir. Tecavüz halinde 3 katı tazminat, 3 aydan 6 yıla kadar hapis cezası, yüksek miktarlarda para cezaları ve korsan ürünlerin imhası gibi yaptırımlar öngörülmüştür.

Bu tür yaptırımlar (ceza) için ticari kullanım ya da gelir elde etme esas gibi görünse dahi, sadece arz yani 3. şahıslara duyurma halinde dahi, eser sahibi müdahalede bulunup önleme isteyebilir.
Örneğin bir fotoğrafınızı bir web sitesinin sizden izinsiz yayınladığını gördünüz, eğer böyle bir izniniz yoksa kaldırılmasını talep edebilir, kaldırılmazsa hukuki yollarla kaldırtabilirsiniz.

Bu tür sorunların önüne geçmek için "royalty free" (umarım terimi doğru yerinde kullandım) içerik paylaşan siteler veya "stock" siteleri mevcuttur. Eğer bir gelir elde edecek isek, bunun birtakım giderler sonrasında geleceğini kabul etmeliyiz. işimize yatırım yapmak gibi düşünebiliriz.

DEVAMI GELECEK (umarım)

Eser sahibinin yazılı izni olmaksızın bir eserin işlenmesi, yayılması, çoğaltılması vs ihlal doğurur. Sonucunda bir haksız fiil gerçekleşir ve tazminat ödemek zorunda kalırsınız. Ancak bunun için belli şeylerin oluşması lazım. Mesela kullandığınız eserin FSEK kapsamında eser niteliği taşıması gerekir. Yoksa rasgele çekilmiş her fotoğraf eser sayılmaz. Aynı şey müzikler veya videolar için de geçerli.

Bunun haricinde eserin hakları eser sahibinde olmalı (cümle devrik oldu). 70 yıllık bir süre var FSEK'te, eğer bu süre dolduysa zaten dilediğiniz gibi kullanabilirsiniz.

Ayrıca ihlal olabilmesi için eser sahibinden yazılı izin alınmamış olması gerekir. Sanırım şarkılar için izinleri MÜYAP'tan alabiliyorsunuz. İlla ki gidip Ajda Pekkan'dan izin istemenize gerek yok


Bunun dışında FSEK 38 diye bir olay var. Başlı başına bir konu. Şahsen kullanma. Mesela bir müzik eserini CD'den bilgisayarınıza kopyaladınız ya da internetten indirdiniz ama internette falan paylaşıma açmadınız. İşte bu da şahsen kullanmadır ve ihlal oluşturmaz (ama çok kapsamlı bir konudur). Fakat anlattığınız olayda bu madde uygulanır mı bilemeyeceğim. Çok yüzeysel anlatmışsınız.



Fikir ve sanat Eserleri Hukuku Türkiye'de yeni yeni gelişiyor. Pek fazla bu alanda çalışan yok. Özellikle dijital ortamın yaygınlaşması ile beraber artık ihlaller de had safhalara ulaştı ve Hukukçular için de çok önemli bir alan haline gelmeye başladı burası. Bu yüzden henüz herşey oturmuş değil. Doktrinde herkes birşey söylüyor, bu konuyla ilgili herşey tartışmalı (gerçi doktrinde herşey tartışmalı).

Arkadasalr sanirim bir konu yanlis anlasildi...

Telif hakki acisindan yada legal olarak sormuyorum. Yada aslinda bir soru sormuyorum. Telif haklarini ozellikle fotografla ilgili olanlari oldukca iyi biliyorum. Kanunen dogru yada yanlis tartismasina girmiyorum dahi.

Sordugum soru cok basit ve iki asamali, ve ticari amacla baskasina ait bir eseri kendi urununuzu desteklemek icin kullanmak uzerine kurulu. Mesela is yaptiniz, para aldiniz karsiliginda bir dugun videosu teslim ediyorsunuz veya bir tanitim videosu, eser sahibinin yazili izni olmadan zaman asimina ugramamis veya serbest kullanim hakki olmayan bir muzigi kullandiniz. Atiyorum Mazhar Fuat Ozkan'İn gullerin icinden sarkisini. bunu yapmak zaten kanunen suc... Bunun cok tartisilacak yani yok.

Benim sorularim bunu gerceklestiren kisilere yonelik.

Birincisi bir muzisyen sizin goruntulerinizi izinsiz olarak alip bunu bir klip olarak sunsa veya bir kitap yazari fotografinizi izinsiz olarak kapak yapsa tepkiniz ne olurdu?

Ikincisi kendi ozelinizde baskasinin urununu izinsiz alip kullanmayi nasil hakli kilabiliyorsunuz. Cunku bu bir firincinin urettigi ekmegi izinsiz, ucretini odemeden alip yemekden cok farkli degil.

Son olarak sunu ekliyorum konun basinada yazmistim;

"Sorulara verilebilecek yanitlar az cok belli, bunlarina rasinda mutlaka hayat sartlari, musteri istedi gibi cevaplarda gelecektir. Ancak sunu dusunuyorum bir eser, urun, sanat adini ne derseniz diyin ureticisi olarak baskalarinin urettigi baska urunlere once bizim saygi gostermemiz gerekmez mi? Gostermiyorsak, bunu belli bahanelerin arkasina sakliyorsak bizim urettigimize saygi beklemeye hakkimiz var mi? "

Yanlis anlamayin lutfen herkes bu piyasada para kazanmaya calisiyor da para icin ruhumuzdan, durustlugumuzden ne kadar vermemiz gerekiyor? Bunu yapmamak icin nasil yapmali, ne dusunmeli yada bu yapiliyorken nasil kisiler kendini hakli hissediyor bunu merak ettim.

Tekrar Saygilar.

şarkıları dediğiniz gibi kullanma yada internetten arayıp görseli bulup kullanma gibi bir alışkanlığımız var millet olarak. Bu tarz durumlarda biraz yaparken sonuçlarını düşünmemekten oluyor güzel bir konuya değinilmiş bence. Belki bunun farkında olmayan birkaç kişiyi bile uyandırıp yaptığı yanlışı algılatabilir.

maddi kazanç güdülmüyorsa kendi arşivimde saklayacağım bir aile videosuna kendim müzik eklediysem bir sorun göremiyorum fakat ticari amaç için yapılıyor ve başkasının eseriyle para kazanlıyorsa yanlış bişeyler olduğu kesin.

Bu şuna benziyor, Bir fotoğraf stüdyosunda adamlar photoshop ve bir sürü eklenti kullanıyor fakat hepsi korsan. İşte bunun bedeli çok ağır malesef özellikle iş yerlerinin denetimi fazladır yazılım konusunda. Bazen ansızın teftişe gelirler. Bir ticaret hanede kullanılan yazılımlar ya free olacak ya da bedelini ödeyeceksin.

Almanyada çoğu video klip yasaklı youtube da ip den yasaklanmış hepsi telif yakları yüzünden. Bazen video yolluyorum arkadaşa ve bu video sizin ülkenizde gösterilemez uyarısı çıkıyor aynı şekilde benim google ile iligi bir videom ve bir arkadaşın kışın çektiği kar videosu da telif hakları yüzünden silindi.


maddi amaç güdmeden kendi başına oyalanıyorsan hobi maksatlı bence sorun yok.

Ben edisyon - telif işlerini yakınen bilen, bu konuda çalışmış hatta bu konuda bir sendika kurma girişiminde bulunmuş 12 yıldır bu piyasada çalışan profesyonel bir müzisyen ve amatör bir fotoğraf tutkunu olarak cevaplamak istiyorum ;

1. sorunun kendimce cevabı ; Yazılımcı Online ' ın dediği gibi maddi kazanç güdülmüyorsa yaptığım bir bestenin fon müziği olarak kullanılmasından bırakın rahatsız olmayı onur duyarım. Ama bilgim dahilinde olursa yani izin alınırsa tabii ki çok çok daha güzel olur. Ama bence sosyal medayada yapılan paylasımlar eğer ki eserinizin üzerinde etiket varsa yani " Aaa bu şarkı kimin acaba " diyip google ' dan vs. bana ulasılabiliyorsa , yahut fotoğraftaki imzaları görüp yine bana ulasabiliyorsa insanlar, bu benim hakkımı aldığım vaktin ta kendisidir . İmzadaki amaç "tanınmak hak sahibi olmak" değil midir zaten ? Farkında olarak ya da olmadan amatör bir fotoğrafcı yine amatör bir şarkı(cı)yı meşhur edebilir yaptıgı paylasımlarla .. Özellikle son 10 senedir bunun örneklerini belki farkında değilsiniz ama emin olun fazlasıyla görüyoruz. Yeni albümü cıkan insanların azımsanamayacak bir bölümü sanal ortamdaki paylasımlarla kesfediliyor. İsmi lazım değil bir Prodüksiyon ve Plak Şirketi 'nde calışırken harıl harıl internetten yeni ses ya da beste aradıgımız günleri cok iyi hatırlıyorum. Denk geliyorum bazen cok eski kayıtlarım, berbat diyip dinlemedigim kayıtlar birsekilde birileri tarafından slide haline getirilip misal; sevgilisiyle fotoğraflarını koymus cocuk .. Arkada ben çalıp söylüyorum. ) Altına yorum yazmıslar " bu şarkıyı söyleyen kim? " diye. Bir diğeri cevaplamış "Beysoy Alper yazıp internette ararsan çıkar" diye. Cok güzel bir duygu ve dedigim gibi farkında olmadan bana iyilik yapıyor aslında. Karsıma gelse o adam "ya sen ne yaptın benden izinsiz nasıl kullanırsın !!! " demek yerine teşekkür ederim...

2. Sorunun kendimce cevabı ise bence yine 1. cevabın icinde saklı.. Samimiyet önemli sadece bence.. Bu işten para kazanıyorsan eğer, verebiliyorsan karsılıgını, payına düşeni takdim et.. Ulaşamıyorsan manevi hukuk çerçevesinde yasaldır bence... Kaldı ki olgun sanatcılar bu tarz telif hususlarında oldukca esnektirler.. Gözünü para hırsı bürüyenler hariç.. Onlara kalırsa yasal olan 8 mezuru bile es gecip 3-4 tane 8 lik nota peşpeşe gelince şarkısına benziyor diye telif istiyorlar

Sevgili Beysoy bir muzisyenin bakis acisi ile yazdiklarin katilip katilmamak ayri konu ama cok onemli. Tesekkurler kendi adima. Farkli bir bakis acisi oldu

Teşekkürler Tuna abi.

hukuk eğitimi almış biri olarak maalesef yazdıklarınızda bazı hatalar buluyorum. sevgili onur ve güçlü daha detaylı ve güncel cevaplar vereceklerdir, benim bilmediğim yeni bir düzenleme varsa beni de günceller iseler sevinirim

gunner Nickli Üyeden Alıntı

Mesela kullandığınız eserin FSEK kapsamında eser niteliği taşıması gerekir. Yoksa rasgele çekilmiş her fotoğraf eser sayılmaz. Aynı şey müzikler veya videolar için de geçerli.

burada hem ufak bir hata var hem bu cümleyi biraz açmak lazım. 5846 sayılı fikir ve sanat eserleri kanunu madde 3 "Musiki eserleri, her nevi sözlü ve sözsüz bestelerdir." diyerek musiki eserlerini tanımlamış, madde 4 bend 5 "fotografik eserler ve slaytlar" diyerek bu başlığı düzenlemiştir. yani sizin makinenizden çekilen her kare,kaleminizden çıkan her güfte, müzik aletinizden dökülen her nota dizilimi olan beste bir eserdir ve kullanımı ihlal doğurur. dolayısı ile her fotoğraf eser sayılmaz cümleniz yanlış bir tabirdir, kanun koyucu bu maddede resgele olsun olmasın üretilen her eseri aynı seviyede eser statüsüne almıştır.
eser illa ki bir odaya tescil ettirilmeli gibi düşünülüyor bazen ama öyle bir şart da yok.
mesela, yine kanuna göre mimari eserlerini sadece dış yüzleri aleni yayımlanan eser sayılır. ve bu aleni yayımlanan eserlerin kopyalarını almak izne tabi değildir.

gunner Nickli Üyeden Alıntı

Bunun haricinde eserin hakları eser sahibinde olmalı (cümle devrik oldu). 70 yıllık bir süre var FSEK'te, eğer bu süre dolduysa zaten dilediğiniz gibi kullanabilirsiniz.

burada da biraz eksik bir bilgi var. şöyle ki, eserin haklarının devredildiği bir yasal varisi kalmamış ve eser sahibinin ölümü üzerinden 70 yıl geçen bir eser anonim sayılarak telifsiz üretime geçer. (madde 27) suç ve ceza gibi örneğin. eğer eser bir varis üzerinde hakları devam ediyor ise yine izin alınmalıdır.

gunner Nickli Üyeden Alıntı

Bunun dışında FSEK 38 diye bir olay var. Başlı başına bir konu. Şahsen kullanma. Mesela bir müzik eserini CD'den bilgisayarınıza kopyaladınız ya da internetten indirdiniz ama internette falan paylaşıma açmadınız. İşte bu da şahsen kullanmadır ve ihlal oluşturmaz (ama çok kapsamlı bir konudur). Fakat anlattığınız olayda bu madde uygulanır mı bilemeyeceğim. Çok yüzeysel anlatmışsınız.
Fikir ve sanat Eserleri Hukuku Türkiye'de yeni yeni gelişiyor. Pek fazla bu alanda çalışan yok. Özellikle dijital ortamın yaygınlaşması ile beraber artık ihlaller de had safhalara ulaştı ve Hukukçular için de çok önemli bir alan haline gelmeye başladı burası. Bu yüzden henüz herşey oturmuş değil. Doktrinde herkes birşey söylüyor, bu konuyla ilgili herşey tartışmalı (gerçi doktrinde herşey tartışmalı).

yine aynı kanun 38 ve 40. maddelerde bilgisayar programları ve sanat eserlerinin kopyalanmasında ve kullanılmasında uyulacak esasları düzenler.
38. maddeye göre bilgisayar programları açık kaynaklı değil ise (lisans ile alınıyorsa) ilk alım mutlaka yasal yollarlla yapılmalıdır. daha sonra (format vs durumlar göz önüne alınarak) kopya çıkarılabilir.
40. maddede şöyle bir ibare vardır. "Üzerlerine, sahibi tarafından sarahaten menedici bir kayıt konulmuş olmadıkça güzel sanat eserleri, malikleri veya bunların muvafakatiyle başkaları tarafından umumi mahallerde teşhir edilebilir." ki genelde ücreti mukabilinde satılan video veya müzik gibi sanat eserlerinde kişisel kopya alınmaması, çoğaltılmaması, aleni yerlerde oynatılmaması gibi ibareler yazar.
özellikle amerikada film sektöründe dvd ve bluraylarda bu uyarı vardır. hatta zaman zaman bu filmleri türkiyede indirenlere tebligat geldiği bile oldu...

tunanın yazısına dönecek olursak,
şahsen ben kendim çektiğim fotoğraflara bir videoya müzik koyacak olursam bir arkadaşımdan bir beste yapmasını rica ederim, bir stock şarkı satın alırım. başkasının eserini izinsiz almak istemem.
kendi eserimin başkası tarafından izinsiz kullanılması beni çok fazla rahatsız eder.
dolayısı ile de bunun bence hiçbir haklı yanı yok. hem kanunen hem etik olarak doğru bulmuyorum.

birisi benim eserimi kullansa kesinlikle önce irtibata geçerim, anlaşırsam ücretini alırsam yazılı izin veririm. ama ücretini almazsam belgelerimi toplar açarım davayı.
kendim bir tasarım kullanacaksam mutlaka mail atarım ve mail yolu ile o ürünü kendisinin göndermesini isterim. eğer gönderirse zaten yazılı iznini vermiş olur. dolayısı ile hem etik olur hem sorun kalmaz. her ihtimale karşı o maili de silmem.

bu yollar dışında haklı bir sebep bulamıyorum. sahibine ulaşmak ve izin almak zor bir iş değil...