Konu: Canon 24-105 Hiperfokal Hesaplama

Burak Bey selamlar. Dilim döndüğünce ve bildiğim kadarıyla anlatayım. Eksiğim veya hatam varsa diğer arkadaşlar düzeltsin.
Videodaki hoca olarak bahsedilen beyefendinin verdiği "18 mm'de 2 metreye ayarladın mı tamamdır" şeklindeki bilgi tamamen yeterli değil. Bu bilgiyle yola çıkanların yanlış yapma ihtimalini de göz önüne alırsak bilgilendirme için yanlış demek daha doğru olur.

Hiperfokal mesafe hesaplamasında dikkate alınacak 3 bileşen vardır.

1- Sensör crop faktörü, (Full frame veya 1.6 çarpan gibi)
2- Odak uzaklığı (18mm, 55mm, 300mm gibi)
3- Diyafram açıklığı (f1.8, f8, f22 gibi)

Videoda 18-55 lens için örnek verildiğinden ötürü ve 18-55mm lens full frame uyumlu olmadığından ötürü 1. bileşen göz önüne alınmamış ve bahsedilmemiş olabilir. Diyafram açıklığından bahsetmeden "2 metreye aldın mı tamamdır" denmesi ise "bir hoca için" eksik bilgilendirmeden çok yanlış bir ifade. Bir örnek vereyim: Eğer crop sensörlü bir mekinede 18mm'de odak açıklığında f8 diyaframla fotoğraf çekiyorsak bu durumda hiperfokal mesafe 215 cm iken f5 diyaframda bu mesafe 340 cm'dir. Eğer siz dendiği gibi 2 metreye netler ama f5 diyaframla çekerseniz sizden 126 cm uzaklıkta netlik başlar ve 483 cm'de biter. Ötesi net ÇIKMAZ. İşte bu yüzden verilen bilgi yanlıştır diyorum.

Gelelim pratikte nasıl uygulayabileceğimize. Hiperfokal mesafe hesabı hassas bir konu. Netleyeceğimiz noktanın mesafesini ayarlarken cm'lerin bile büyük önemi var. O yüzden cep telefonunda bu amaca yönelik programlar bulundurmakta fayda var. Çoğu lens için diyaframın "en tatlı noktası" f8 civarıdır. Bir varsayımda bulunursak; Diyelim ki manzaralarımızı genelde f8'de ve 18mm'de çekiyoruz. Evde bir kere makinemize uygun mesafeyi ölçerek netledikten sonra lensin üzerindeki netleme halkasına gümüş kalemle bir işaret koyabiliriz. Ben bunu yıldız fotoğrafçılığı için sabit odaklı lensimde kullanıyorum. Değişken odaklı bir lenste pratikliği tartışılır. Her koşulda 18mm ve f8 uymayabilir bize. Yine de bir fikirdir.

İkinci bir pratikte uygulama konusu da kompozisyonun neler gerektirdiğidir. Diyelim ki kumsalda fotoğraf çekiyoruz. Kumun üzerindeki bir istiridye kabuğu ana objemiz ve arkasınındaki deniz manzarasının da mümkün olduğunca net çıkmasını istiyoruz. İstiridyeye de mümkün olduğunca yakın olmak istiyoruz haliyle. Bu durumda bizde en yakın hiperfokal mesafeyi bulmak için az önce bahsettiğim üç bileşenle oynamanız gerek. Crop sensörü değiştiremeyeceğimize göre istediğimiz en yakın odak uzaklığını elde etmek için diyaframla oynamamız gerek. Olası en yakın ihtimal şu çıkacak: İstediğimiz en yakın hiperfokal mesafe için 18mm'de ve f16 diyaframda hiperfokal mesafe 108 cm olacak. 54 cm'de netlik başlayacak ve sonsuza kadar net olacak.

Bu kadar net olarak nereden mi biliyorum? Öyle kafadan atmıyorum.

Hiperfokal mesafe tablosuna bu linkten ulaşabilirsiniz:
https://www.photopills.com/calculators/hyperfocal-table

Net alan derinliği tablosuna da bu linkten ulaşabilirsiniz:
https://www.photopills.com/calculators/dof

Sahada elbette çok daha kullanışlı olması açısından cep telefonu uygulamalarından birini kurmakta fayda var.
Uygulama marketinde "Hyperfocal distance calculator" ve "DOF calculator" diye aratmazın yeterli.

Umarım atladığım önemli bir nokta kalmamıştır. Faydalı olmasını dilerim.