pil kullanımı konusunda bir takım düşünceleriniz ve sorularınız olabilir. Esasında yapılması gereken bir takım kurallar vardır. Uygun biçimde kullandığınızda veya koruduğunuzda pil ömrünü olumlu yönde etkileyecektir.
Geçmiş zamanda yer alan nikel kadmiyum ve nikel hidrat pillerde bir takım sorunlar mevcuttur, insanlar bu sorunları Lityum-iyon pillerde de bulunuyormuş gibi pili kullanımında bir takım hatalar yaparak, pil ömrünü kısaltmaktadırlar.

Bu sorunlardan biri, hafıza efektidir. Özellikle nikel kadmiyum döneminde piller, tam şarj olmadan şarja, ya da batarya tam dolmadan şarj ile irtibatı kesildiğinde içerisindeki kullanılmayan atomlar donmaktaydı. Lityum-iyon piller ile birlikte daha nitelikli olan Lit-polimer piller üretildi. Li-Ion piller anot karbondan oluşur, katot bir metal oksittir ve elektrolit
ise bir organik solvent içinde lityum tuzundan oluşur. Kısaca, Li-Ion piller diğer şarj edilebilir pillere oranla daha güçlüdürler. Lithium-Ion piller hakkında söyleyebileceklerim;

Lithium-İon pillerin belli bir Şarj/Deşarj dengesi mevcuttur, örneğin, 1000 tam döngüye sahip bir pili uygun koşullar altında 1000 şarj döngüsünün üzerinde tam kapasite kullanmanız mümkün değildir. Sizin kullanımınıza bağlı olarak şarj döngüsü 600-700 tam döngüye dahi düşebilir. Örnek olarak bahsettiğim gibi 1000 döngü diyelim tamamlandı, bundan sonraki döngü zamanlamalarında pilinizin yıpranma oranı her döngü ile birlikte iyice artacaktır. Atomlar donmaya başladığı için farz-ı misal boşta 2 saat dayanıyorsa, yıpranma oranına göre 2 saatin altında dayanacaktır.



Li-Ion pillerin tam boşaltılarak tekrar şarj edilmeleri ömürlerini kısaltır, ( Esasında bu işlem her türlü gerçekleşecektir. ) Pratikte bu piller 300 ile 500 tam şarj ömrüne sahiptirler. Yukarıda bahsettiğim gibi Lithium-Ion pillerde bellek etkisinin olmaması pili yarı dolu vaziyette kullandığınızdan ömründen yine de yemiyeceği anlamını taşımaz. Mümkün olduğunca kullanıyorsanız pilinizi tam şarj halinden sonra tekrar kullanmaya başlayın.

İlk kullanım sırasında ve sonraki kullanımlarda;

Notebooklar için bahsedecek olursak, ilk kullanım için piliniz yarı dolu % 40 vaziyette sunulur, bu pili tam şarj halinde 10-12 saat şarj etmeniz pil adına ilk kullanımda önemlidir. Anlıyacağınız tamamen dolsun, eğer ki dolum tamamlandıysa ışık kesildiyse, beklemenize gerek yoktur, kullanabilirsiniz. Kullanım talimatı olarak Notebook'unuzu sürekli Şarj konumunda ( AC Güç Konnektörü ) ile kullanmanız, pilin içerisindeki enerjinin ( Lithium atomlarının ) bayatlamasını sağlayacaktır. Çünkü piller hiç deşarj döngüsüne dahil edilmez, her zaman için UPS görevi görür. Atomlar tembelleşir. Peki bu şekilde kullanmayacaksak nasıl kullanacağız? Li-Ion atomlarının zaman içerisinde donarak işlevselliğini yitirmesi olayıdır. Kısacası bayatlama kavramıdır. Li-Ion pilinizi Notebook ile kullanırken haftada sadece bir kere tam olarak Deşarj ediniz, ( % 15-20 ) daha sonra AC Güç konnektörüne bağlı şekilde kullanınız ve bu döngüyü bu şekilde tekrar ediniz.

Pili tamamen bomboş bir şekilde şarj etmekte pile zarar verir ya da şarj cihazının tepki vermemesine sebebiyet verir. Bomboştan kasıt % 15in altıdır, örnek vermem gerekirse, bir pil tamamen bittiği takdirde tekrar şarj edemeyebilirsiniz, dizüstü bilgisayarınızın veya fotoğraf makinenizin cihazı pili gerilim alamadığı için algılayamayabilir. Bu da ''Şarj'' ışığının yanıp sönmesine neden olur ve pili şarj etmez. İlk olarak yapmanız gereken, farklı bir pil ile de olsa değerleri çok önemli değil, ikisi arasında uygun kutuplar arasında geçici telden köprü kurarak dolu pilden, boş pile az da olsa gerilim sağlayabilirsiniz. Ya da buzdolabına bırakabilirsiniz, potansiyel fark artacaktır. 1-2 saat ( Dondurucu kısmı değil. ) Buzdolabında düşük sıcaklık ile az da olsa gerilim sağlanacaktır, kimya derslerinde okullulara gösterilmesi gerekir. Daha sonra tekrardan cihaza takabilir, şarj etmeyi deneyebilirsiniz.

Piller nasıl saklanır?

Pilinizi uzun süre kullanmadan saklayacaksanız %100 şarj edip saklamak iyi değildir. %40 şarjla buzdolabında saklanan bir pil, %100 şarj edilerek oda da saklanandan çok daha uzun süre dayanacaktır. Eğer pilinizi çok düşük bir şarjla saklamaya kalkarsanız, bu da bir süre sonra pilinizin alt gerilim eşiği değerinin altına inerek, içerideki dahili koruma devresinin açmasına ve pilinizin tamamen kullanılmaz hâle gelmesine yol açacaktır. Li-Ion piller kullanılmadıkları zaman serin bir ortamda, yarı dolu olarak saklanmalıdırlar. Tam şarjlı olarak beklerse Li-Ion piller her yıl kapasitelerinin yaklaşık olarak %20'sini kaybeder, bu kayıp %40 dolu olarak bekletilirse yılda %4'e düşer. Telefon ve dizüstü bilgisayarlar adına bu geçerlidir.

Şarjda da piller sürekli kullanılmamalıdır, belli bir süre sonra pillerin atomlarının donması ( mAH ) tam kapasite şarj olmasını engelleyecektir. Bu sebeple pillerin yıllar geçtikçe doluluk seviyesi azalmaktadır. Örn;1 yıl tam kapasite ile kullanılmış bir pilin doluluk seviyesi % 99 ise ( mAH ) ile 3 yıl sonra kullanılmış pilin seviyesi %94 olacaktır. Kısacası aynı değildir.)



Piller sürekli Şarj-Deşarj etmekte kullanım ömrünü kısaltacaktır. Ancak bu onun doğal seleksiyonunda zaten vardır. Pilinizi kullanmaktan çekinmeyin, doğru kullanıp, kullanmadığınızdan çekinin.

AC Güç konnektörü ile Notebook asla çalıştırılmamalıdır. ( Pil Notebook'ta barınmadığı takdirde. ) Sadece AC güç ile kullandığınızda AC/DC adaptörde sorun bulunduğu takdirde cihazın anakartına ve güç ünitesinde voltaj dalgalanmalarına bağlı olarak zarar görme ihtimali mevcuttur. Bu sebeple Notebook, fotoğraf makinesi vb. cihazlar pilsiz kullanılmamalıdır. Bir nevi UPS kesintisiz güç kaynağı görevi görecektir.

Notebook'larda Şarj/Deşarj devresi ( Battery Charger Board ) bulunmaktadır, bu devrenin amacı kritik pil seviyesi uyarılarının ayarlanması, sistemin uygun pil seviyesinde kapatılması gibi durumları kontrol etmek üzere tasarlanmıştır. Bu devrede oluşan arızalar, pilinizin bozulduğuna dair uyarılar verebilir, bu tür durumlarda farklı bir pil almak yerine, öncelikle bilgisayarın test edilmesi en doğru olandır.

Ünite sorunları ve kalibrasyon sorunlarında;

Pilinizi tam kapasite ile şarj olmasını bu devre sağlamaktadır. Bu devrede şayet problem oluşursa piliniz tam olarak dolmayabilir. Veya dolu gözükebilir. Tabi ki pilde de sorun bulunabilir. Piliniz yeni almanıza rağmen çabucak bitiyorsa, bu tür durumlarda öncelikli olarak kalibrasyon işlemi yapılmalıdır. Güç seçeneklerinin ''Uyarılar'' sekmesinden ''Kritik Pil seviyesi'' vb. seçeneklerin hepsini minumum konuma getirin. ( ( % 1 ) olarak konumlandırınız. ) Pilinizin tamamen bitmesini sağlayın, daha sonra tam olarak şarj edin. Sonrasında test ederek pil ömrünü gözlemleyebilirsiniz.

Li-Polimer piller;

Lithium-Ion pillerle çok benzer bir yapıya sahiptir. Ancak onu farklı kılan noktalardan biri, iyon yapılılar gibi elektroliti organik çözeltide yer almaz. Polimer bir çözelti içerisinde yer alan polietilen oksid ve poliakrilonitril çözelti içerisinde bulunur. Polimer yapılı piller arasında iyon yapılılarda olduğu gibi elektrotlar ve katmanlar arasında basınç bulunmaz. Bu sebeple son dönemlerde tablet bilgisayarlarda kullanımı artan bu pillerin değeride bir o kadar artmıştır. Çok daha hafif ve cihaza göre tasarlanabilmektedir. Enerji depolama kapasitesi çok daha yüksektir. 700000 Joule/kilogram kapasiteye haizdir.

Aynı zamanda yıpranma ömründe de iyon pillere göre daha dirençlidir. Ancak her batarya tabi ki bir değil, iç direnci düşük bataryaların kullanım ömrü hem daha fazladır hem de yıpranma oranı daha düşüktür. Bu arada polimer piller iyon tipli pillere göre çok daha yanıcı konumda bulunur. Patlamaya elverişlidir. Olası durumlarda yanma esnasında lityum elementi oksijenle reaksiyona gireceği için suyla değil, battaniye tarzı bir şeyle söndürmeye çalışın. Oksijenle irtibatı kesilsin.

Ayrıca yüksek akım sağlayabilen bir polimer pil düşük akım ihtiyacı olan cihazlarda kullanılamaz. Polimer piller alınırken dikkat edilmesi gereken en önemli hususlardan biri, C oranıdır. İki çeşit C oranı mevcuttur;

Sabit C oranı; sabit C değerinin polimer pil alırken kesinlikle dikkat edilmemelidir. Önemli olan sürekli C oranıdır. Firmaların C değerlerini belirtmeden ürün sattıkları olabiliyor. Tüketici kandırılıyor desem yanlış olmaz.

Sürekli C oranı; bataryanın sabit değilde sürekli ( ortalama ) olarak deşarj edebilme hızını (yeteneğini) gösterir. Buna bağlı olarak sağladığı akımı ölçülebilir.